قسمت‌های مختلف سنتور

قسمت‌های مختلف سنتور

با توجه به تعدد ساز در دنیای موسیقی، کمتر سازی را می‌توان پیدا کرد که از نظر ظاهری به سنتور شبیه باشد. این ساز خوش‌صدا از قسمت‌های مختلفی ساخته شده است که در این نوشتار به تفکیک به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

کلاف سنتور

کلاف سنتور چهارچوب اصلی آن است که ابعاد سنتور را با این قسمت یعنی کلاف تعین می‌شود. یک حفره در مرکز کلاف و در بخش پایین یا بالا قرار داشته که برای صدادهی بیشتر سنتور و دسترسی به پل‌های ساز ایجاد می‌شود.

صفحه رویین و زیرین سنتور

همان‌طور که از اسم این‌دو مشخص است، اجزای تشکیل دهنده صفحه رویین و زیرین ساز سنتور هستند. صفحه رویین ضخامتی حدود شش میلیمتر دارد که خرک‌های سنتور روی این صفحه قرار می‌گیرند و فشار سیم ها را تحمل می‌کنند. همچنین گل‌های سنتور روی این صفحه قرار دارند. صفحه زیرین نیز قسمتی است که کلاف سنتور روی آن قرار می گيرد و انحنای جزئی به سمت بیرون دارد.

پل سنتور

پل‌ها در سنتور میله‌هایی چوبی‌ هستند که داخل ساز و زیر صفحه رویین قرار دارند. این پل‌ها وظیفه تحمل بار حاصل از سیم‌های تحت فشار سنتور را به عهده دارند. ارتفاع این پل‌ها 5 سانتیمتر و اندازه ضخامت آنها 1 سانتیمتر است. اهمیت این قسمت به این مورد برمی‌گردد که شیوه‌ قرارگیری آنها در خم نشدن صفحه صدادهی ساز تأثیر بسزایی دارد.

جعبه رزونانس سنتور

تمام قسمت‌های گفته شده در بالا یعنی کلاف، صفحه رویین و زیرین و پل‌ها در کنار هم جعبه رزونانس را تشکیل می‌دهند. جنس جعبه رزونانس معمولا از جنس چوب گردو است.

گل سنتور

 همان طور که گفته شد روی صفحه رویین سنتور گل ساخته شده که به گل سنتور شناخته می‌شوند. این دو گل علاوه بر زیبایی به ایجاد رزونانس در داخل جعبه نیز کمک می‌کنند.

گوشی‌

گوشی‌ها در سمت راست سنتور و روی کلاف قرار گرفته که سیم های ساز دور آن پیچیده می‌شوند و ساز سنتور به وسیله همین گوشی‌ها کوک می‌شود.

سیم‌گیر

سیم گیر در طرف چپ سنتور قرار دارند که وظیفه نگه‌داشتن سیم‌ها را دارند.

خرک سنتور

جای خرک در سنتور  روی صفحه است و فشار سیم‌ها روی آن است. این پایه‌ها از جنس چوب هستند و یک میله نیز دارند که روی قسمت بالایی خرک قرار می‌گیرند تا سیم با چوب برخورد نکرده و در واقع با این میله فلزی تماس داشته باشد. ارتفاع خرک‌های سيم‌های سفيد 22 ميلیمتر و طول شيار موجود روی خرک 17 ميلیمتر بوده و طول میله فلزی آن 16 ميلیمتر است. همچنین ارتفاع خرک های سيم های زرد 20 ميلیمتر و طول شيار روی خرک 17 ميلیمتر و طول میله فلزی آن 16 ميلیمتر است.

جای خرک‌های سیم‌های سفید سنتور، سمت چپ بوده که در فاصله تقریباً یک سومی طول سیم است و خرک سیم‌های زرد در سمت راست بوده و در فاصله تقریباً یک هشتمی طول سیم است.

شیطانک سنتور

شیطانک‌ها در سنتور دو قطعه چوب باریک و بلند با ارتفاع کم هستند که در دو ضلع ذوذنقه‌ای ساز قرار می‌گیرند که سیم‌های ساز روی آنها تعبیه می شوند. روی این قسمت یک میله فلزی قرار داده می‌شود که باعث بهتر شدن صدای ساز می‌شود.

سیم سنتور

 سنتور دو دسته سیم دارد. سیم‌های سفید از آلیاژ نیکل برای تولید صداهای زیر و سیم های زرد از آلیاژ برنج برای تولید صداهای بم. اسن سیم‌ها از یک طرف به گوشی بسته می‌شوند و از طرف دیگر با استفاده از گره به سیم‌گیر. لازم به ذکر است کیفیت این سیم‌ها بر صدای ساز تاثیر بسیاری دارد.

مضراب سنتور

مضراب وسیله‌ای است کوچک و سبک و معمولا بیست و دو سانتیمتری که از طریق آن نوازنده به نواختن می‌پردازد. مضراب از سه قسمت با نام‌های حلقه مضراب، ساق مضراب و سر مضراب تشکیل شده‌اند. معمولا سر مضراب نمد چسبانده می‌شود تا از تیزی صدا کاسته شود.

آنچه در بالا گفته شد تمامی اجزایی است که در ساخت یک سنتور استفاده می‌شود.